天天吃瓜

Fy ngwlad:
Sunlight on a wheat growing in a field

CYNHYRCHU BWYD YN GYNALIADWY

Ymchwil cymhwysol sy'n anelu at sicrhau effeithiau uniongyrchol ar gynaliadwyedd amaethyddiaeth, amaethgoedwigaeth, pysgodfeydd a dyframaethu.

Arweinwyr thema: Yr Athro Dave ChadwickNatalie Hold

Un o鈥檙 heriau pwysicaf sy鈥檔 ein hwynebu fel cymdeithas yw sut mae cynhyrchu digon o fwyd diogel a maethlon i鈥檙 boblogaeth gynyddol mewn cyfnod o newid hinsawdd, a lleihau鈥檙 effeithiau ar y d诺r, yr aer, y pridd a bioamrywiaeth.  

We bring together expertise to measure the impacts of our current food production systems on the environment and assess the wider, environmental and socio-economic impacts of changing to more sustainable practices. 

Rydym yn d卯m rhyngddisgyblaethol o ymchwilwyr o bob rhan o Brifysgol 天天吃瓜sy鈥檔 cynnal ymchwil cymhwysol gyda鈥檙 nod o sicrhau effeithiau uniongyrchol i gynaliadwyedd amaethyddiaeth ac amaethgoedwigaeth (gweler cyfleusterau Canolfan Ymchwil Henfaes), a physgodfeydd a dyframaethu (gan gynnwys llong ymchwil cefnforol y Prince Madog). Mae ymchwil yn digwydd ar bob pwynt cynhyrchu a鈥檙 cyflenwad o'r m么r neu'r tir i'r pl芒t. 

Featured researchers

Dave Chadwick, Athro mewn Systemau Defnydd Tir Cynaliadwy, Ysgol Gwyddorau Naturiol

YR ATHRO DAVE CHADWICK

Mae Dave yn Athro mewn systemau Defnydd Tir Cynaliadwy. Mae ganddo diddordebau ymchwil sy鈥檔 ymwneud a gwneud yn fawr o effeithlonrwydd defnydd maetholion mewn systemau da byw a thocio, a lleihau effeithiau arferion ffermio ar dd诺r, aer a phridd.

Dr Natalie Hold is holding a lobster whilst on a boat

Dr Natalie Hold

Gwyddonydd pysgodfeydd yw Natalie. Mae ei hymchwil yn canolbwyntio ar asesu a rheoli pysgodfeydd bach a physgodfeydd sy鈥檔 brin o ddata, gan gynnwys gwerthuso ymyriadau ym maes rheoli pysgodfeydd.

Yr Athro Jan Hiddink yn eistedd ar glogwyn ger y m么r

YR ATHRO JAN HIDDINK

Ecolegydd y m么r yw Jan Hiddink. Mae鈥檔 canolbwyntio ar sicrhau dealltwriaeth feintiol o effaith aflonyddwch (megis ecsbloetio a newid hinsawdd) ar fioamrywiaeth a gweithrediad cymunedau dyfnforol y m么r, a sut mae lliniaru鈥檙 effeithiau hynny.

Yr Athro Davey Jones

YR ATHRO DAVEY JONES

Mae Davey yn Athro Gwyddorau鈥檙 Amgylchedd ac Iechyd y Cyhoedd. Mae ei ymchwil yn canolbwyntio ar ddeall prosesau o dan y ddaear gyda ffocws penodol ar faetholion ac ymddygiad pathogenau dynol mewn systemau d诺r-bwyd-pridd-planhigion-microbaidd.

Llun o'r Athro Lewis Le Vey

YR ATHRO LEWIS LE VAY

Lewis Le Vay yw cyfarwyddwr Canolfan y Gwyddorau M么r Cymhwysol ac mae ganddo arbenigedd mewn dyframaethu cynaliadwy mewn systemau trofannol a thymherus.

Dr Winnie Courtene-Jones taking marine samples next to a boat

Dr Winnie Courtene-Jones

Biolegydd newid byd-eang ac arbenigwr ar lygredd plastig yw Dr Winnie Courtene-Jones. Mae ei hymchwil yn canolbwyntio ar sut mae straenwyr anthropogenig yn effeithio ar organebau a'r amgylchedd.

Karina Marsden

Dr Karina Marsden

Darlithydd yng ngwyddor y pridd yw Karina. Mae ei hymchwil yn canolbwyntio ar feintioli a lliniaru nwyon t欧 gwydr amaethyddiaeth. Mae ei hymchwil yn canolbwyntio ar yr amrywioldeb gofodol ac amser mewn allyriadau ocsid nitraidd yn systemau pori鈥檙 iseldir a鈥檙 ucheldir.

Charlie Heney on a fishing boat

Charlie Heney

Bu Charlie鈥檔 gweithio yn y t卯m pysgodfeydd cynaliadwy鈥檔 ceisio gwella dealltwriaeth o boblogaethau cramenogion Cymru, ddoe a heddiw, gyda鈥檙 nod o gyfrannu at gynlluniau rheoli pysgodfeydd. Mae Charlie hefyd yn ymchwilio ar gyfer PhD. Mae鈥檔 ymchwilio i botensial atgenhedlu Cimychiaid Ewrop yn wyneb newid hinsawdd i gefnogi rheolaeth gadarn ar stociau. 

Martine Graf

Martine Graf

Technegydd Ymchwil a myfyriwr PhD yw Martine. Ymhlith ei diddordebau ymchwil mae asesu effaith, ffawd, ac etifeddiaeth defnydd ffilm tomwellt amaethyddol ar yr agroecosystem. Mae hi'n cyfrannu at y project AgriPlastics a ariennir gan GCRF.

Emily Cooledge

Emily Cooledge

Ymchwilydd 脭l-ddoethurol yng Ngwyddorau鈥檙 Amgylchedd yw Emily ac mae ei diddordebau ymchwil yn cynnwys biogeocemeg y pridd, cynhyrchiant glaswelltir a da byw, ac allyriadau nwyon t欧 gwydr. Cyfrannodd at broject gwndwn Amlrywogaeth a ariennir gan SARIC.

Rob Brown

Dr Rob Brown

Ymchwilydd 脭l-ddoethurol yng Ngwyddor y Pridd yw Rob. Mae ei ymchwil yn canolbwyntio ar ddeinameg carbon y pridd, yn enwedig cylchredeg moleciwlau organig bach a swyddogaeth fiolegol. Mae'n cyfrannu at broject Arddangos Dileu Nwyon T欧 Gwydr Bio-olosg.

Jeewani Peduru

Dr Jeewani Peduru Hewa

Ymchwilydd 脭l-ddoethurol mewn Biogeocemeg yw Jeewani. Mae ei diddordebau ymchwil ym maes biogeocemeg y priddoedd. Mae hi'n gweithio ar broject Arddangosydd Dileu Nwyon T欧 Gwydr y Mawndiroedd.

Researcher Emer McCoy is pictured on the shore of a lake

Emer McCoy:

Bu Emer yn ymwneud ag amrywiaeth o brojectau sy鈥檔 ymwneud 芒 physgodfeydd ym Mhrifysgol Bangor, sy鈥檔 rhychwantu ymchwil effaith potio a gwyddorau cymdeithas ac ar hyn o bryd mae鈥檔 gweithio ar fenter twf glas pysgodfeydd a dyframaethu, M么r Ni Gwynedd, gweithio i nodi rhwystrau i dwf y sector, a defnyddio dull a gynlluniwyd ar y cyd i ganfod atebion.

Researcher Emily Philips on a boat holding a large crab

Emily Phillips

Mae Emily鈥檔 gweithio gyda physgotwyr cramenogion ar raddfa fach yn bennaf yng Nghymru ar gyfer Filling in the Gap Crustacean FISP. Mae ei hymchwil yn ceisio deall cyfansoddiad glaniadau pysgodfeydd cramenogion, a'r berthynas rhwng maint cramenogion a newidynnau amgylcheddol i gyfrannu at gynlluniau rheoli pysgodfeydd.

Researcher Jack Egerton on a boat in a tropical sea

Dr Jack Egerton

Ecolegydd morol gydag arbenigedd penodol mewn pysgodfeydd a hydroacwsteg yw Jack ac ar hyn o bryd mae鈥檔 gweithio ar asesiad stoc Cregyn Bylchog Cymru i Lywodraeth Cymru.

Dr Laura Richardson taking measurements of crustaceans in a tropical environment

Dr Laura Richardson

Ecolegydd morol yw Laura sy'n ceisio nodi sut mae amrywioldeb naturiol ecosystemau鈥檔 rhyngweithio 芒 gweithgareddau dynol i bennu cyflwr yr ecosystemau, er mwyn deall yn well y defnydd o asesiadau ar gyfer rheoli pysgodfeydd sy'n benodol i'r cyd-destun ac yn ofodol.

Rhianna is documenting bivalves on a floating pontoon

Rhianna Parry

Mae Rhianna Parry yn ymrwymo i hyrwyddo ymdrechion cadwraeth, addysg, a llythrennedd sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 m么r, gan ganolbwyntio鈥檔 benodol ar adfer poblogaeth yr wystrys brodorol yn nyfroedd Cymru trwy broject Wild Oysters #NNF2. Ym M么r Ni Gwynedd, mae Rhi hefyd yn gweithio i gefnogi鈥檙 sectorau pysgodfeydd, dyframaethu a bwyd m么r yng Ngwynedd. Mae鈥檔 anelu at wella bywoliaeth pobl a chreu cyfleoedd i uwchsgilio trwy fentrau twf glas cynaliadwy.

Tim Jackson-Bue

Dr Tim Jackson-Bu茅

Mae Tim yn ymchwilio i鈥檙 effeithiau dyfnforol posibl o bysgota potiau am grancod a chimychiaid.  Bu Tim yn arwain amrywiol brojectau ymchwil cydweithredol a bu鈥檔 gweithio gyda phartneriaid a rhanddeiliaid yn y diwydiant morol.

Dr Tim Whitton on a research vessel at night on the sea

Dr Timothy Whitton

Bu ymchwil Tim, ar y cyd 芒鈥檙 diwydiant pysgota, yn canolbwyntio ar sut mae pysgota ar foroedd ysgafell y Deyrnas Unedig yn rhyngweithio 芒鈥檙 anifeiliaid a鈥檙 carbon sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwely鈥檙 m么r. Gwnaed hynny trwy ddefnyddio鈥檙 data presennol, ond hefyd trwy gynnal gwaith arbrofol a chasglu data newydd ar y m么r. 

image of Julia Jones in recording studio

YR ATHRO JULIA JONES

Gwyddonydd cadwraeth yw鈥檙 Athro Julia Jones gydag arbenigedd neilltuol mewn gwerthuso effaith ymyriadau cadwraeth.

Simon sampling water destined for a global assessment of lake biodiversity

YR ATHRO SIMON CREER

Mae Simon yn astudio bioamrywiaeth mewn biomau amrywiol ac yn asesu cysylltiadau 芒 swyddogaeth ecosystemau, iechyd yr amgylchedd a dynol.

Man climbing to viewing tower, surrounded by trees

Dr Farnon Ellwood

Entomolegydd yw Farnon sy'n arbenigo mewn ecoleg gymunedol, gyda diddordebau neilltuol yn y patrymau a'r prosesau sy'n strwythuro ecosystemau naturiol ac addasedig. Mae gwaith Farnon yn cyfuno ecoleg ddamcaniaethol ag arbrofion i ddeall sut mae perthnasoedd esblygiadol arthropodau trofannol yn dylanwadu ar eu rhyngweithiadau ecolegol. Nod Farnon yn y pen draw yw datblygu fframweithiau damcaniaethol i鈥檞 defnyddio i warchod bioamrywiaeth drofannol yn gefn i arferion rheoli cynaliadwy. 

Researcher standing on hillside

Dr Perrine Florent

Ymchwilydd 么l-ddoethurol mewn ecotocsicoleg yw Perrine. Mae鈥檔 canolbwyntio ar ymddygiad, tynged a chludiant microblastigau mewn ecosystemau daearol ac atmosfferig a rhyngddynt.

Charlie Heney onboard a fishing vessel collecting scientific data on European Lobster stocks

Charlotte Heney

Ymchwilydd pysgodfeydd yw Charlie. Mae'n gwerthuso prosesau biolegol Cimychiaid Ewrop mewn hinsawdd sy'n newid i gynorthwyo gyda modelau asesu stoc a dulliau rheoli.

Ffion collaborating with partner researchers at the Basque Centre for Climate Change within the CircAgric-GHG project.

Ffion Evans

Ymchwilydd PhD yw Ffion. Mae鈥檔 asesu effaith gwella cylchrededd systemau ffermio ar liniaru nwyon t欧 gwydr a phroffidioldeb, ac yn archwilio鈥檙 rhwystrau a鈥檙 cyfleoedd o ran mabwysiadu.

Full researcher list

I ddilyn

I ddilyn

Lluniau o'r awyr o Ganolfan Ymchwil Henfaes

Mae Canolfan Ymchwil Henfaes yn Abergwyngregyn yn fodd i astudio amgylcheddau amrywiol o lefel y m么r hyd at y tir uchaf yn Eryri a hynny i gyd ar un fferm. 

Mae lluniau dr么n o鈥檙 awyr o Ganolfan Ymchwil Henfaes yn dechrau ar yr arfordir, gan symud ar draws tir pori isel a thros Fferm Henfaes a thai gwydr (1:00).  Rydym yn parhau dros ardal goediog ar draws caeau agored gyda lleiniau arbrofol yn y golwg. Am 1:40 munud i mewn i'r fideo symudwn yn uwch i fyny'r dyffryn i weld tir pori uchel, yr iseldiroedd ac arfordir eang. Wrth i ni droi i fyny'r dyffryn mae golygfeydd o'r mynyddoedd ac ardaloedd bach o goetir conwydd. Mae defaid yn pori yn y borfa ucheldirol ac rydym yn teithio ymhellach ar hyd y dyffryn, gan basio dros linellau p诺er gallwch weld Rhaeadr Fawr / Rhaeadr Aber yn y pellter, wedi'i leoli ar odre gogleddol y Carneddau. Ar 4:22 munud i mewn i'r fideo rydym yn mynd yn nes at y rhaeadr dros ardaloedd o goedwig gonifferaidd a chollddail. Wrth i ni ddod yn nes, mae d诺r i'w weld yn llifo i lawr ochr y mynydd yn y dyffryn islaw. Rydym yn cyrraedd copa'r rhaeadrau am 5:55 munud i mewn i'r fideo ac yn teithio i fyny a thros Afon Goch i fasn y dalgylch eang ar gyfer y rhaeadrau. Am 6:49 munud i mewn i'r fideo gwelwn gopaon mynyddoedd y Carneddau gyda'u tirwedd garw a phentyrrau o sgri. Am 7:40 munud byddwn yn hedfan yn 么l dros y maestir, gan deithio yn 么l i lawr y dyffryn coediog tuag at y borfa iseldirol, Fferm Henfaes a'r arfordir.

Ffilm o'r awyr o'r Llong Ymchwil Prince Madog

Llong ymchwil pwrpasol yw鈥檙 Prince Madog sy'n galluogi gwyddonwyr m么r i astudio bioleg, cemeg, daeareg a ffiseg y moroedd.

Ffilm dr么n o'r awyr o'r Llong Ymchwil y mae'r Prince Madog yn ei tharo tu 么l i'r llong tra ar y m么r. Am 0:30 eiliad i mewn i'r fideo rydym ar ben y llong, yn edrych i lawr ar y deciau, cyn i'r fideo ddod i ben dros y m么r.

Uchafbwyntiau鈥檙 Project Ymchwil 脭l-radd

Mae ein projectau Ymchwil 脭l-radd blaengar yn sbarduno arloesedd ar draws meysydd trwy archwilio syniadau trawsnewidiol, datblygu gwybodaeth, a chynnig atebion yn y byd go iawn.